Chiến dịch Babylift là tên gọi một chiến dịch nhân đạo di tản quy mô lớn của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam diễn ra từ 3-26/4/1975, ngay trước khi Sài Gòn thất thủ.
Chiến dịch này nhằm mục tiêu đưa trẻ em từ Nam Việt Nam sang Hoa Kỳ và các quốc gia khác, trong đó bao gồm Pháp, Úc,Canada.
Tính đến khi chuyến bay cuối cùng rời khỏi Nam Việt Nam, đã có trên 3.300 trẻ sơ sinh và trẻ em được di tản, mặc dù con số báo cáo thực tế rất khác biệt. Hàng ngàn đứa trẻ đã rời khỏi Việt Nam bằng đường hàng không và được nhận nuôi bởi các gia đình trên khắp thế giới.
Mục đích chính của Chiến dịch Babylift là giúp đỡ trẻ mồ côi; nhưng thực tế nó đã bị lợi dụng để di tản trẻ em trước, bố mẹ chúng đã bỏ con lại với hy vọng chúng được an toàn, còn họ sẽ tìm cách di tản đường khác và hội tụ ở Mỹ.
Ngày 4/4/1975, chuyến bay đầu tiên của chiến dịch Babylift đã diễn ra – nhưng trẻ em cũng không phải là mục đích chính. Bởi sân bay bị bắn phá, máy bay thương mại không thể cất cánh, chỉ còn máy bay quân sự cũng đang di tản cả Sài Gòn. Trẻ em được đưa lên những chiếc máy bay quân sự C-5 Galaxy và C-141 chở hàng hóa.
Cuộc di tản đầu tiên với máy bay vận tải quân sự C5-Galaxy đã gặp tai nạn. Cách 64 km từ Sài Gòn, trên độ cao 7000 m, những chốt khóa cửa đưa hàng hóa ở đằng sau bị hư, làm cho cửa mở và văng mất. Máy bay do đó bị giảm áp, không còn điều khiển được nữa, và phải bay trở lại phi trường Tân Sơn Nhất. Khi phải đáp khẩn cấp xuống một cánh đồng cách phi trường 3 km, bụng dưới của máy bay bị xé nát, khiến 155 người đã chết. Đa số là trẻ em, ngoài ra còn có 5 trong số 17 phi hành đoàn. Những người sống sót đa số ngồi ở tầng trên của máy bay, trong khi những người ở tầng dưới hầu như đã chết hết.
Tai nạn dẫn đến Chiến dịch trở thành đề tài cho công luận Mỹ. Các tờ báo trên khắp Hoa Kỳ đã chạy các tiêu đề cảm xúc về phương thức vận hành Babylift là tuyệt vọng và tàn nhẫn.
Các luật sư, thành viên của Quốc hội, và các nhà báo đều tuyên bố rằng các cuộc di tản đã được lên kế hoạch tồi. Một số người tin rằng toàn bộ nỗ lực di tản chỉ là một phương tiện để có được sự thông cảm cho cuộc chiến tranh Việt Nam, không mang tính chất nhân đạo. Chiến dịch đã tách những em bé sơ sinh còn non nớt ra khỏi cha mẹ, quê hương và văn hóa của chính mình.
Nhiều người ở Mỹ hoài nghi về các động cơ chính trị đằng sau hoạt động – tại sao chính phủ Hoa Kỳ lại tin rằng trẻ em Việt Nam sẽ tốt hơn ở một quốc gia mới, bị chia rẽ từ quê hương và cha mẹ của họ? Một trong những điểm tranh cãi lớn nhất là thực tế là rất nhiều trẻ em được đưa ra khỏi miền Nam không phải là trẻ mồ côi. Những người phản đối hoạt động này cảm thấy sai lầm về đạo đức khi đưa những đứa trẻ này đến nhà mới, với gia đình mới.
Người ta cho rằng chính phủ Mỹ đã hành động vì sợ hãi; Bởi vì Tổng thống Ford và các cố vấn của ông sợ rằng trẻ em miền Nam Việt Nam sẽ bị Bắc Việt đối xử tàn nhẫn và rằng họ đang cố cứu mạng sống của những người vô tội này.
Chuyến bay Chiến dịch Babylift cuối cùng đã kết thúc vào ngày 26/4/1975. Trong suốt 3 tuần lễ di tản, đã có hơn 3.300 trẻ sơ sinh và trẻ em được đưa ra khỏi nước.
Khi đến nước ngoài, trẻ em được các gia đình mới nhận làm con nuôi nhưng nhiều người không bao giờ quên gốc rễ Việt Nam của mình khi lớn lên. Thực tế, họ đã tìm mọi cách để liên lạc với bố mẹ, những người đã thất lạc khắp mọi nơi và cuối cùng cũng vẫn tìm cách trở về thăm lại quê hương.
