Khám phá bộ sưu tập những bức ảnh đẹp nhất về các tượng đài của Pháp tại Sài Gòn

Ngày 10-3-1902, dưới thời Toàn quyền Paul Doumer, tượng đài giám mục Bá Đa Lộc được khánh thành trên côɴԍ viên Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn.

Tượng Francis Garnier 1907 – Ngay chỗ tượng lính trước 1975

Tượng Léon Gambetta (thủ tướng thứ 45 của nước Pháp, 1881-1882) tại vị trí giữa đại lộ Norodom và Rue Pellerin (trước 1975 là Thống Nhất – Pasteur, nay là Lê Duẩn – Pasteur),

Tượng Françis Garnier tại Quảng trường Françis Garnier phía trước Nhà hát TP Sài Gòn, nơi sau này là tượng hai người lính trước 1975.

Tượng đô đốc thủy quân De Genouilly nơi Quảng trường Rigault de Genouilly (sau này là QT Mê Linh cuối đường Hai Bà Trưng, nơi ngày nay là tượng đài Trần Hưng Đạo)

Tượng đô đốc Rigault de Genouilly nơi Quảng trường Mê Linh ngày nay

Tượng đô đốc Rigault de Genouilly nơi Công trường Mê Linh ngày nay

Tượng đô đốc Rigault de Genouilly.

Tháp nước được xây dựng năm 1878 ngay chỗ vòng xoay Hồ con rùa, sau đó bị đập bỏ (năm 1921 để xây tượng đài kỷ niệm Chiến sĩ trận vong.

Sau này là Hồ con rùa

Tượng đài Chiến sĩ Trận vong Đại cнιếɴ Thế giới lần thứ nhất (1914-1918) tại vị trí vòng xoay Hồ con rùa ngày nay, do vậy chỗ này trước đây mang tên là Công trường Chiến sĩ

Chỗ này là vòng xoay Hồ con rùa sau này

Tượng của Francis Garnier trước nhà hát thành phố

Tượng của Françis Garnier ở đại lộ Bonard

Tượng trước nhà hát thành phố

Tượng Francis Garnier

Tượng giám mục Bá Đa Lộc với Hoàng тử Cảnh phía trước nhà thờ Đức Bà và Bưu điện Sài Gòn

Tượng voi bằng đồng trong Sở Thú do vua Xiêm-La Paramindr Maha Prajahhipok tặng nhân dịp ngài đến thăm Sài Gòn ngày 14-4-1930.

Vị trí đầu tiên của tượng Gambetta: Giao lộ Norodom và Pellerin (nay là ngã tư Lê Duẩn – Pasteur)

Tượng Gambetta trên đại lộ Norodom, gần phía sau nhà thờ Đức Bà (ngay giao lộ Norodom và Pellerin, tức Lê Duẩn- Pasteur ngày nay)

Gambetta, cнíɴн trị gia Pháp — một nhân vật иổi bật của nước Pháp vào khoảng thời gian Pháp bắt đầu áp đặt nền đô hộ trên toàn bộ đất nước Việt Nam.

Tượng Gambetta ngay giữa đường Norodom và Pellerin

Tượng Gambetta ở đường Norodom

Tượng Gambetta

Một bức ảnh khác của tượng Gambetta

Tượng Gambetta trong vườn Tao Đàn, gần phía sau sân banh Tao Đàn. (vị trí ngay tại số 144, ô C9 trong bản đồ Sài Gòn

Tượng đài tại quảng trường Chợ cũ

Vị trí thứ nhì của tượng Gambetta: Quảng trường Chợ Cũ (Blvd Charner) Đây là Quảng trường Chợ Cũ tức là Quảng trường Gambetta. Sau đó, khi mặt tiền khu đất này được lấy để xây tòa nhà Ngân Khố thì tượng Gambetta được dời vào vườn Tao Đàn. Vị trí QT Gambetta trong bản đồ Saigon 1928 (tại ô B3)

Bản đồ Sài Gòn thời xưa

Bản đồ Sài Gòn 1795

Bản đồ Gia Định 1815 do Trần Văи Học vẽ

Bản đồ cuộc Viễn chinh Nam Kỳ của Pháp năm 1858

Bản đồ SG 1867 cho thấy các đường Lê Lợi, Nguyễn Huệ, Hàm Nghi vào năm này vẫn còn là các con kinh, được đào để lấy đất đắp nền và thoát nước.

Quy hoạch chung của Chợ Lớn năm 1874. Trong bản đồ này vẫn còn thấy rạch Chợ Lớn chưa bị lấp (nằm ngay vị trí đường Hải Thượng Lãn Ông ngày nay), và kinh Phố Xếp chạy thẳng phía trước Chợ Cũ, mà sau này lấp đi thành đường Tổng đốc Phương, ngày nay là đường Châu Văи Liêm. Đường Vạn Kiếp khi này vẫn còn là một đoạn kinh đào thẳng nối vào kênh Tàu Hủ. Bản đồ 1874 này cho biết rõ vị trí đầu tiên của thành phố Chợ Lớn là xung quanh khu vực Chợ Cũ (còn được gọi là Chợ Trung tâm – Marché Central), tức khu vực Bưu Điện Chợ Lớn ngày nay, với những khu vực tô đậm trên bản đồ là các côɴԍ trình được xây dựng kiên cố.

Sài Gòn 1881

Sài Gòn 1881. Đại lộ Charner khi này vẫn còn là một đoạn kênh đào mang tên Grand Canal (Kênh Lớn) với hai con đường ở hai bên, bên phải là rue Rigault de Genouilly đi từ bờ sông vào, bên trái là rue Charner đi qua phía trước Chợ Cũ. Sau này khi con kênh được lấp đi thì hai đường nhập chung làm một và trở thành Đại lộ Charner, nhưng người Việt thời ấy quen gọi là đường Kinh Lấp.

Sài Gòn 1881. Bản vẽ phối cảnh này cho thấy quy hoạch và phạm vi của Sài Gòn vào cuối thế kỷ 19. Đại lộ Charner khi này vẫn còn là một đoạn kinh đào.

Bản đồ Sài Gòn và vùng phụ cận năm 1892 (vẽ trên tường đại sảnh của Bưu Điện Sài Gòn)

Bản đồ Chợ Lớn năm 1893

Sài Gòn 1893. Trong bản đồ này vẫn còn Chợ Cũ trên đường Charner, và chưa có Chợ Bến Thành mới (xây dựng năm 1912). Hướng bắc về phía bên phải.

Bản đồ địa chánh Sài Gòn năm 1896 (chưa có Chợ Bến Thành và cầu quay Khánh Hội, chỉ mới có cầu Mống)

Bản đồ Sài Gòn 1903 vẫn còn Chợ Cũ trên đại lộ Charner, chưa có chợ Bến Thành, chưa có cầu quay Khánh Hội, chỉ mới có cầu Mống. Hướng bắc quay về phía bên phải bản đồ.

Bản đồ Sài Gòn năm 1920

Bản đồ Sài Gòn 1928

Bản đồ Sài Gòn năm 1928. CHÚ THÍCH: 1. Nhà đoan (quan thuế) – B3 2. Bưu điện và điện tín – C2 3. Nhà Thờ Lớn – C2 4. Viện Bảo Tàng – C2 5. Nhà hát – B2 6. Thư viện – B2 7. Vườn Bách Thảo – D3 8. Công viên Maurice Long (Vườn Tao Đàn) – B1 10. Dinh Toàn quyền – B1 11. Dinh Thống đốc Nam Kỳ – B2 12. Tòa Thị cнíɴн – B2 13. Dinh Đại tướng (Quan sáu) – C2 14. Dinh Thủy sư Chỉ huy Hải quân – C3 15. Tòa Giám mục – C1 16. Tòa án (pháp đình) – B2 17. Chợ Trung tâm – B2 23. Bệnh viện nhà binh – C2 24. Trại lính – D2 25. Sở Chỉ huy Pháo binh – C3 26. Xưởng côɴԍ binh (Ba Son) – D3

Bản đồ Chợ Lớn xuất bản trong dịp Triển lãm Thuộc địa năm 1931

Một phần khác của bản đồ Chợ Lớn xuất bản trong dịp Triển lãm Thuộc địa năm 1931

Bản đồ Chợ Lớn năm 1931. Các ký hiệu đó là: . A : Hôpital (Bệnh viện) C : Caserne (Doanh trại quân đội) E : Eglise (Nhà thờ) I : Garde Indigène (Trại lính bản xứ) L : Police (Cảnh ѕáт) M : Marché (Chợ) R : Bureau de la Résidence (Dinh tỉnh trưởng) S : Gare Chemin de Fer (Ga xe lửa) T : Poste (Bưu điện) V : Hotel de Ville (Tòa thị cнíɴн)

Bản đồ Sài Gòn xuất bản trong dịp triển lãm thuộc địa năm 1931

Bản đồ Sài Gòn 1934 (đây là bản đồ ᴅu lịch tặng cho khách đi tàu biển, nên chỉ có tính cách tổng quát, không cнíɴн xác lắm)

Bản đồ Sài Gòn 1934

Bản đồ Sài Gòn năm 1944

Bản đồ Sài Gòn năm 1947

Vị trí của thành Sài Gòn xưa so với các con đường của SG sau này. Màu đỏ là thành Bát quái (hay thành Quy) xây dựng năm 1790, bị vua Minh Mạng phá đi năm 1835. Màu xanh dương là thành Phụng, xây dựng năm 1836 dưới triều Minh Mạng, bị quân Pháp san bằng năm 1859 khi Pháp tiến đánh Sài Gòn. Màu đen là các con đường của SG sau này với tên đường trong thời Pháp thuộc.